Duik de geschiedenis in

Nominatie en Werelderfgoedverdrag

Werelderfgoed is cultureel en natuurlijk erfgoed dat wordt beschouwd als onvervangbaar, uniek en eigendom van de hele wereld. Alle nationaliteiten die het UNESCO werelderfgoedverdrag hebben ondertekend, vinden het van groot belang om deze erfgoederen te behouden voor de verre toekomst. UNESCO werelderfgoederen worden behouden door deze zorgvuldig te beheren, beschermen en het verhaal hierachter te vertellen. In het UNESCO Werelderfgoedverdrag uit 1972 is afgesproken om erfgoed dat van unieke en universele waarde is voor de mensheid, beter te bewaren voor toekomstige generaties. De werelderfgoedstatus betekent dus dat Nederland zorgt voor langdurig adequaat behoud van het Werelderfgoed Hollandse Waterlinies als geheel met het oog op de “Outstanding Universal Value”.

Nominatie traject

Om werelderfgoed te worden, moet iets uniek en van uitzonderlijke universele waarde zijn. Het UNESCO comité beslist op basis van een nominatiedossier, waarin het totale erfgoed beschreven is, of iets wordt toegevoegd aan de werelderfgoedlijst. Het opstellen van zo'n nomonatiedossier is het werk van vele mensen en duurt vele jaren. Het dossier voor de toevoeging van de Nieuwe Hollandse Waterlinie aan de Stelling van Amsterdam is meer dan 2000 pagina's dik en bestaat uit 5 delen, er is ook een samenvatting van. Onderdeel van het nominatie dossier is het managementplan waarin beschreven staat hoe de Hollandse Waterlinies beschermd, beheerd en uitgedragen gaan worden. Dit managementplan moet eens in de zes jaar ge-update worden.

Q&A UNESCO Werelderfgoed

Wat is UNESCO Werelderfgoed?

UNESCO is de afkorting van United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization en is opgericht in 1945. UNESCO gebruikt de werkterreinen onderwijs, wetenschap, cultuur en communicatie om de doelstellingen van de Verenigde Naties te realiseren: de ontwikkeling van uitzonderlijke en universele waarden en de verbetering van de leefomstandigheden van alle mensen ter wereld. Sinds 1972 heeft UNESCO het Werelderfgoedverdrag dat door 192 landen is ondertekend. Dit verdrag is bedoeld om cultureel en natuurlijk erfgoed dat van unieke en universele waarde is voor de mensheid, beter te kunnen bewaren voor toekomstige generaties.

Op de lijst van UNESCO werelderfgoed staan wereldberoemde voorbeelden als de Chinese Muur (China), de piramides van Gizeh (Egypte), Grand Canyon National Park (USA), Mont-Saint-Michel (Frankrijk) en de Dom van Keulen (Duitsland). UNESCO wijst deze plekken aan als onvervangbaar en van uitzonderlijke en universele waarde. Als wereldburgers zijn wij gezamenlijk verantwoordelijk voor het behoud en beheer ervan. Dat doen we voor ons zelf, voor elkaar en voor de volgende generaties.

Welk UNESCO Werelderfgoed is er in Nederland?

Nederland heeft twaalf door UNESCO erkende werelderfgoederen. Deze zijn uniek in de wereld. Ze vertellen het bijzondere verhaal van Nederland en de Nederlanders op het gebied van waterbeheer, burgersamenleving en (land)ontwerp. Dat deden ze toen, dat doen ze nu, en dat zullen ze altijd blijven doen.

Behalve het Rietveld Schröderhuis, de Van Nellefabriek en de Koloniën van Weldadigheid hebben alle ander Nederlandse monumenten op de Werelderfgoedlijst een relatie met het water: de Waddenzee, de Beemster, het voormalige eiland Schokland, het Ir. D.F. Woudagemaal, de molens van Kinderdijk, de zeventiende-eeuwse Amsterdamse grachtengordel en de Hollandse Waterlinies. Het twaalfde Nederlandse werelderfgoed is Willemstad op Curaçao.

Waarom zijn de Hollandse Waterlinies UNESCO Werelderfgoed worden?

De Stelling van Amsterdam heeft al sinds 1996 de UNESCO status. Op 26 juli 2021 heeft het Werelderfgoedcomité de Nieuwe Hollandse Waterlinie toegevoegd, samen zijn ze nu de Hollandse Waterlinies. De Hollandse Waterlinies vertellen het verhaal van de strategische inzet van water bij de verdediging van Nederland. Een unieke uitvinding die nergens ter wereld op zo’n grote schaal is uitgevoerd. De Hollandse Waterlinies zijn daarom erfgoed van wereldniveau. Ze zijn uniek en onvervangbaar en verdienen het om te blijven bestaan voor volgende generaties.

Wat betekent de UNESCO status?

Een plaats op de prestigieuze Werelderfgoedlijst geeft officieel ‘internationale allure’. Het is een soort Michelinster voor erfgoed. Het gaat dus vooral om de status. UNESCO geeft bijvoorbeeld geen geld om het erfgoed te onderhouden. Een werelderfgoed heeft de plicht om haar ‘unieke waarden’ in stand te houden en te beschermen. De overheid moeten ervoor zorgen dat haar beleid (zoals bestemmingsplannen) daarop is afgestemd.